การคุมกำเนิดมีมาแล้วหลายยุคหลายสมัย โดยจะ การป้องกันไม่ให้เชื้อ sperm ของผู้ชายผสมกับไข่ หรือหากผสมก็ป้องกันไม่ให้ไข่นั้นฝังตัวที่มดลูก ซึ่งมีวิธีการต่างๆหลายวิธี โดยสามารถจำแนกออกเป็น 2 กลุ่ม ใหญ่ๆ คือการคุมกำเนิดแบบถาวร และการคุมกำเนิดแบบชั่วคราว
- การคุมกำเนิดแบบถาวร คือ การทำหมันทั้งในเพศชายและเพศหญิง การทำหมันเหมาะสำหรับครอบครัวที่มีบุตรเพียงพอแล้ว การคุมกำเนิดวิธีนี้มีผลดี คือ เจ็บครั้งเดียว สะดวก ปลอดภัย ไม่มีผลต่อสุขภาพหรือสมรรถภาพทางเพศตามความเชื่อที่ไม่ถูกต้อง
- การคุมกำเนิดชั่วคราว ได้แก่ การกินยาคุมกำเนิด ฉีดยาคุมกำเนิด ใส่ห่วงคุมกำเนิด ฝังยาคุมกำเนิด แปะแผ่นยาคุมกำเนิด ใส่ถุงยางอนามัย การนับวัน การหลั่งภายนอก เป็นต้น
- การกินยาคุมกำเนิด ยาคุมกำเนินจะมีอยู่ 3 ประเภทคือ ยากินคุมกำเนิดหลังมีเพศสัมพันธ์หรือยากินคุมกำเนิดแบบฉุกเฉิน, แบบที่มีฮอร์โมนเดี่ยวและ แบบที่มี ฮอร์โมนรวม ปัญหาที่พบได้บ่อยจากการทานยาเม็ดคุมกำเนิดเช่น ทานยาไม่สม่ำเสมอ, ลืมทานยา, เริ่มแผงถัดไปล่าช้า และไม่ใช้วิธีการคุมกำเนิดวิธีอื่นในกรณีที่การคุมกำเนิดโดยการทานยาล้มเหลว จากการศึกษาพบว่า วัยรุ่นจำนวน 33% จะลืมทานยาภายในช่วงเวลา 3 เดือน วัยรุ่นควรได้รับคำแนะนําในการทานยาคุมกำเนิดทั้งทางการพูดคุยและการเขียนคำแนะนำ การสาธิตด้วยแผงยาจริงหรือแผงยาตัวอย่างจะช่วยให้มีความเข้าใจในการทานยาเพิ่มมากขึ้น
- การฉีดยาคุมกำเนิด จะเริ่มฉีดครั้งแรกในช่วงที่มีประจำเดือนเพื่อให้แน่ใจว่าไม่ได้ตั้งครรภ์ และนัดวันฉีดครั้งต่อไปเพื่อความต่อเนื่องของการคุมกำเนิด แพทย์ควรอธิบายให้ทราบว่าควรปฏิบัติอย่างไรเมื่อฉีดยาคุมกำเนิดเกินกำหนด ยาฉีดคุมกำเนิดมีผลต่อการเพิ่มขึ้นของน้ำหนักได้เมื่อเทียบกับวัยรุ่นทั้งไป แต่ก็มีปัจจัยอื่นๆอีกหลายปัจจัยที่มีผลต่อน้ำหนักของวัยรุ่นจึงจำเป็นต้องอธิบายให้วัยรุ่นเข้าใจ
- การสวมถุงยางอนามัย เป็นอีกวิธีที่หลายๆ คนแนะนำ การใช้ถุงยางอนามัยมีข้อดี นอกจากจะช่วยคุมกำเนิดแล้วยังสามารถป้องกันการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ได้ แต่มีโอกาสการตั้งครรภ์สูงจากการใช้ไม่ต่อเนื่องในวัยรุ่นที่ต้องการคุมกำเนิดด้วยวิธีนี้ควรจะได้รับถุงยางอนามัยกลับไปด้วยเพื่อเป็นการสนับสนุนให้ใช้วิธีนี้อย่างต่อเนื่อง
วิธีการคุมกำเนิดนั้นไม่มิวิธีใดที่จะคุมได้ 100% ดังนั้นจะต้องมีความระมัดระวังในการมีเพศสัมพันธ์ สวมถุงยางอนามัยร่วมทุกครั้ง เพื่อป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ด้วย เมื่อเรายังไม่พร้อมที่จะมีบุตรก็ควรที่จะมีการคุมกำเนิดให้ดี เพื่อจะได้ไม่เกิดเป็นปัญหาในภายหลังนะ ซึ่งการคุมกำเนิดก็มีหลายวิธีที่ได้บอกไป เราสามารถเลือกวิธีที่สะดวกและเหมาะกับตัวเองได้เลย